GÓRA ŚW. MAŁGORZATY – Parafia św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy​

GÓRA ŚW. MAŁGORZATY – Parafia św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy

Kościół w Górze św. Małgorzaty. Fot. M. Jagiełło

Na południowym brzegu Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, na wschód od Łęczycy, z dużej odległości daje się zauważyć rzadko spotykane, jedyne o takiej wysokości, polodowcowe wzniesienie.

Według A. Tomczaka „Człowiek pokazał się w tych stronach bardzo wcześnie. W […] Górze św. Małgorzaty znaleziono krzemień obrabiany ręka ludzką sprzed ok. 56 tys. lat. Jest to jedyny ślad tak dawnej obecności człowieka w całej środkowej i północnej Polsce”.?1

W czasach tworzenia się państwowości polskiej, gdy pojawiało się chrześcijaństwo, według prof. A. Nowaka to „Kazimierz […] ufundował w roku 1044 klasztor, który do dziś zdobi zakole Wisły 10 kilometrów na zachód od Wawelu – Tyniec, najstarsze, działające do dziś opactwo na ziemiach polskich. On także zapewne położył podwaliny pod dwa inne klasztory benedyktyńskie: w Mogilnie koło Gniezna i w Łęczycy”.2 Łęczyca to dawniejszy Tum, gdzie powstało opactwo benedyktyńskie. Obok Tumu leży wzniesienie, na którym od niepamiętnych czasów oddawano cześć bóstwom pogańskim. Z chwilą przyjścia chrześcijaństwa na te tereny, na Górze wystawiono kaplicę Matki Bożej. Może jest to właśnie ten moment, o którym pisał prof. Nowak.

W 1145 r. synowie Bolesława Krzywoustego dokonali zamiany z klasztorem w Trzemesznie: za ziemię w Łęczycy przekazali tę „capellam s. Marie apud Lanciciam in montem sitam”.3

To tu prawie tysiąc lat później do niemieckich obozów zagłady trafili księża pochodzący i pracujący z parafii św. Małgorzaty w Górze św. Małgorzaty: ks. Jan Drozdalski wówczas parafianin Góry św. Małgorzaty; ks. Władysław Grzelak – rodak z parafii; ks. Zygmunt Muszyński – delegowany na początku wojny jako wikary do pracy w tej parafii; ks. Stefan Gostkowski jako wikary potem kapelan Leśmierza i proboszcz Góry św. Małgorzaty; ks. Stanisław Suchański – proboszcz parafii; ks. Kazimierz Szymański proboszcz tej parafii i kapelan Leśmierza oraz ks. Arkadiusz Tyczyński, który przeżył obóz w Dachau.4

  1. A. Tomczak, Zarys dziejów parafii Gieczno…, dz.cyt., s. 16. A Tomczak powołuje się w tej kwestii na: J. Dylik, Najdawniejsze dzieje podłódzkiego obszaru, Łódź 1973, s. 15–17.[↩]
  2. A. Nowak, Dzieje Polski, Kraków 2014, t. I, s.160.[↩]
  3. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1, nr 12, Poznań 1877, s. [291 63 – 293 65]. Zob. też: MONUMENTA AEVI DIPLOMATICA IUS TERRESTRE POLONICUM ILUSTRANCIA. Zbiór dokumentów średniowiecznych do objaśniania prawa polskiego ziemskiego służących. Wydał dr Franciszek Piekosiński c.k. profesor prawa polskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w Drukarni „Czasu” Fr. Kluczyckiego pod zarządem Józefa Łukocińskiego 1897 r. O historii parafii w Górze św. Małgorzaty i samej miejscowości zob. m.in. K. Broniarek, Wczoraj i dziś Góry św. Małgorzaty, Góra św. Małgorzaty 1995; K. Zaleski, Religijność katolików wiejskich na przykładzie parafii Góra św. Małgorzaty, Łódź 1990, mps (praca magisterska); M. Jagiełło, Przemiany religijności katolików. Studium socjologiczne na przykładzie parafii Góra św. Małgorzaty, Łódź 2007, mps (rozprawa doktorska); S. Wiciński, E.A. Wicińska, Kapliczki i krzyże przydrożne gminy Góra św. Małgorzaty, Góra św. Małgorzaty 2002; S. Wiciński, Zarys monograficzny gminy Góra św. Małgorzaty [w:] S. Cisak, Środek Polski. Zarys monograficzny gmin: Bedlno, Bielawy, Góra św. Małgorzaty. Krzyżanów, Piątek, Zgierz, Płock 2003, s. 315–504,; zob. też: IDŁ, dz. cyt., s. 154–156.[↩]
  4. W lipcu 2020 r. proboszczem Góry św. Małgorzaty został ks. Parafia liczyła tego roku ok. 3700 dusz.[↩]